English ‹ › 
UzbekFound ди: 14207 words & 5 translates
| English | Ўзбек |
|---|---|
| The language in which we speak, read and write is by no means a neutral tool of communication, but is a mechanism that significantly affects the process and the final result of this communication. | Биз гапирадиган, ўқийдиган ва ёзадиган тил нейтрал алоқа воситаси эмас, балки ушбу мулоқотнинг кечиши ва якуний натижасига сезиларли таъсир кўрсатадиган механизмдир. |
| Philosophers and scientists of the 20th century proved the enormous role of natural language in the creation and expression of meanings, which was designated as a "linguistic turn" in modern cognition. It is not only important what idea we want to express, but also what words we use, since our words themselves set meanings, also regardless of our intentions. | ХХ аср файласуфлари ва олимлари маъноларни яратиш ва ифодалашда табиий тилнинг улкан ролини исботлаб бердилар, бу ҳодиса замонавий тафаккурда «лингвистик бурилиш» сифатида белгиланган. Биз нафақат қандай фикрни ифода этмоқчи эканимиз, балки бунда қандай сўзлардан фойдаланишимиз ҳам муҳим, чунки сўзларимиз, ниятларимиздан қатъий назар, маънони белгилаб бериш хусусиятига эга. |
| Researchers believe that patriarchal society naturally forms a patriarchal language, which is convenient for expressing the "masculine" ways of thinking, feeling, behavior that have become generally accepted, and is of little use for expressing women's social experience. | Тадқиқотчилар патриархал жамиятда патриархал тил табиий равишда шаклланаши, бу тил умумжамият учун аҳамиятли бўлиб қолган «эркакча» фикрлаш, ҳис қилиш ва хулқ-атвор усулларини ифодалаш учун қулай экани ва аёлларнинг ижтимоий тажрибасини ифодалаш учун фойдаси кам эканини эътироф этади. |
| Indeed, since for a long time very few women were in the public arena, they could not be the creators of culture to the extent that men were. | Дарҳақиқат, узоқ вақт давомида жамоат майдонида жуда кам аёллар бўлгани сабабли, улар эркаклар даражасидаги маданият яратувчиси бўла олмаc эди. |
| Thus, there were few women among the famous and influential philosophers, orators, poets, politicians, linguists, educators, i.e. those who introduced new concepts and meanings, defining objects and events in the world. As a result, natural languages were shaped by men and represent a "masculine view" of events and facts of reality. | Масалан, таниқли ва нуфузли файласуфлар, нотиқлар, шоирлар, сиёсатчилар, тилшунослар, ўқитувчилар, яъни дунёдаги предмет ва ҳодисаларни белгилайдиган янги тушунчалар ва маъноларни киритувчилар орасида аёллар кам бўлган. Натижада, табиий тиллар эркаклар томонидан шаклланган ҳамда воқеалар ва воқелик фактларига нисбатан «эркак нуқтаи назарини» ифодалайди. |
| Therefore, language, at a minimum, ignores women, which is expressed, for example, in the use of a masculine pronoun to someone whose gender is not specified or mentioned. And from this follows the conclusion that women are forced to use a language that does not reflect their perceptions of themselves and the world around them. | Шунинг учун, тил, энг камида, аёлларни эътибордан четда қолдиради, бу, масалан, жинси кўрсатилмаган ёки айтилмаган одамга эркакликни билдирувчи олмошидан фойдаланишда ифодаланади. Бу аёллар ўзини ва атрофидаги дунёни идрок этишни акс эттирмайдиган тилдан фойдаланишга мажбур деган хулосага олиб келади. |
| One of the most common examples of gender-incorrect language use is the use of gender-marked pronouns to refer to people of both sexes. | Тилни гендер-нокоррект қўллашнинг энг кенг тарқалган мисолларидан бири бу иккала жинс вакилларига мурожаат қилишда гендер ёрлиқланган олмошлардан фойдаланишдир. |
| Take, for example, the sentence "A new professional has come to work for us; we hope he will do a good job." However, the "new specialist" can be either a man or a woman. | «Бизга янги мутахассис келди, у яхши ишлайди деб умид қиламиз» ( «К нам пришёл на работу новый специалист, надеемся, что он будет хорошо работать» ). Бу «янги мутахассис» аёл бўлиши ҳам мумкин. |
| "In recent years, women have been spending far less money on buying knitting supplies." This sentence is gender incorrect. It could be written, for example, like this: "In recent years, people have begun to spend much less money on buying knitting supplies". | «Сўнгги йилларда аёллар тўқиш учун восита ва мосламаларни сотиб олишга камроқ пул сарфлашни бошладилар». Бу жумла гендер-нокорректдир. Уни, масалан, қуйидагича қайта ёзиш мумкин: «Сўнгги йилларда одамлар тўқиш учун восита ва мосламаларни сотиб олишга анча кам пул сарфлай бошлади». |
| Many countries have adopted National Programs and Action Plans for Gender Equality. In these documents, the key role is given to the mass media, which are expected to widely publicize and promote the state policy in the field of gender equality. At the same time, it is reasonable to consider the media as the target object of its influence. | Кўпгина мамлакатларда гендер тенглигини таъминлаш бўйича Миллий дастурлар ва ҳаракатлар режалари қабул қилинган. Уларда гендер тенглиги соҳасидаги давлат сиёсатини кенг ёритиш ва тарғиб қилиши кузда тутилган ОАВга алоҳида эътибор берилган. Шу билан бирга, ОАВни ушбу сиёсат таъсирининг мақсадли объекти сифатида кўриб чиқиш ҳам тавсия этилади. |
| 4.4. Media monitoring and media accountability | 4.4. Медиамониторинг ва оммавий ахборот воситаларининг жавобгарлиги |
| In order to identify trends in gender equality in the media, to identify factors that cause inadequate representation of women in the media, and to understand the role of the media in fighting domestic violence, editorial offices from around the world and journalistic associations conduct media monitoring and determine the degree of compliance of the content of information resources to ethical standards and the participation of editorial staff in the implementation of measures to protect human rights, including the rights of women and children to a life without violence. | ОАВда гендер тенглиги тенденцияларини аниқлаш, оммавий ахборот воситаларида аёлларни ноадекват тақдим этишни келтириб чиқарадиган омилларни аниқлаш ва оиладаги зўравонликка қарши курашда ОАВнинг ролини тушуниш мақсадида бутун дунё таҳририятлари ва журналистика уюшмалари медиамониторинг ўтказади ва ахборот ресурслари контентининг ахлоқий меъёрларга мувофиқлиги даражасини, таҳририятларнинг инсон ҳуқуқларини, шу жумладан аёллар ва болаларнинг зўравонликсиз яшаш ҳуқуқларини ҳимоя қилишдаги иштирокини аниқлайди. |
| The monitoring methodology usually includes the following: | Мониторинг методологияси одатда қуйидагиларни ўз ичига олади: |
| analysis of articles (radio or TV programs); | · мақолалар таҳлили (радио ёки телекўрсатувлар): |
| gender analysis of editorial teams: who heads the editorial teams - women or men and why, who makes the news materials, who decides what will be on the air, and how balanced the results are. | · таҳририят жамоаларининг гендер таҳлили: таҳририятларни ким бошқаради - аёлларми ёки эркаклар, нима учун, янгиликларни ким тайёрлайди, эфирга узатиладиган контентни ким ҳал қилади ва натижа қанчалик мувозанатли? |
| The monitoring also allows to track the reflection of the professional status of women and men. Often men are presented in the media as experts in politics and economics, and women in entertainment and show business. It is helpful analyzing the epithets used. | Мониторинг, шунингдек, аёллар ва эркакларнинг касбий мақомини акс эттиришни кузатиш имконини беради. Кўпинча ОАВда эркаклар сиёсат ва иқтисод бўйича эксперт сифатида, аёллар эса кўнгилочар ва шоу-бизнес вакили сифатида намойиш этилади. Қўлланган эпитетларни ҳам таҳлил қилиш лозим. |
| Usually, adjectives such as "wise", "decisive", "strong", "very successful"; verbs like "decide", "make", "manage", "organize", "appoint" are used to describe men; these are representatives of such professions as director, manager, minister, adviser, chief, lawyer. At the same time, the epithets and verbs that describe women present them as weak, despite the fact that women receive education and acquire professional skills on equal terms with men. | Одатда эркакларга нисбатан «доно», «қатъиятли», «кучли», «жуда муваффақиятли» каби сифатлар; «қарор қилмоқ», «бажармоқ», «бошқармоқ», «ташкил этмоқ», «тайинламоқ» каби феъллар қўлланилади; булар директор, раҳбар, вазир, маслаҳатчи, бошлиқ, адвокат каби касблар вакилидир. Шу билан бирга, аёлларни тасвирловчи эпитетлар ва феъллар, улар эркаклар билан тенг равишда таълим олиши ва касбий маҳоратга эга бўлишига қарамай, аёлларни ожиз қилиб кўрсатади. |
| If we analyze the headlines of articles, we find that often articles about women politicians have titles that emphasize gender rather than professional status. | Агар мақолаларнинг сарлавҳаларини таҳлил қилсак, аёл сиёсатчилар ҳақидаги мақолаларда кўпинча профессионал мақомга эмас, балки жинсга урғу берадиган сарлавҳалар қўлланилишини кўрамиз. |
| At the same time, articles about men emphasize professional achievements. Photos that depict the partnership model of interaction between men and women do not always find a place on the front pages or on political pages. Often photos in the newspaper pages depict gender stereotypes and gender imbalances. | Эркаклар ҳақидаги мақолалар, ўз навбатида, профессионал ютуқларга урғу беради. Эркаклар ва аёллар ўртасидаги ўзаро муносабатларнинг шериклик модели тасвирланган фотосуратлар ҳар доим ҳам биринчи саҳифаларда ёки сиёсий саҳифаларда ўз ўрнини топа олмайди. Кўпинча газета саҳифаларидаги фотосуратларда гендер стереотиплари ва гендер мувозанати бузилгани тасвирланади. |
| Men in strict suits - politicians, leaders - distribute powers and make decisions. In the media of Uzbekistan, one can often find photos portraying men as the main characters, and women as "decorations" of the event. This applies to photos from various events, forums, conferences, summits, etc. Even at events on women's rights, men often dominate among the speakers and they come to the forefront in media coverage, while women remain in the background. | Расмий костюмдаги эркак - сиёсатчилар, раҳбарлар – ҳокимиятни тақсимлайди ва қарор қабул қилади. Ўзбекистон ОАВда эркаклар бош қаҳрамон, аёллар эса тадбирнинг «безаклари» сифатида тасвирланган фотосуратларни тез-тез учратиш мумкин. Бу турли тадбирлар, форумлар, конференциялар, саммитлар ва ҳоказолардан олинган фотосуратлар бўлиши мумкин. Ҳатто аёллар ҳуқуқлари мавзусидаги тадбирларида ҳам эркак маърузачилар кўпинча устунлик қилади ва ОАВ тасвирларида биринчи ўринга чиқади. Аёллар саҳна ортида қолади. |