USA English ‹ › UZ Uzbek

Found ms: 1346 words & 2 translates

English Ўзбек
Mass media are engaged in the production of discourses - systems of concepts. Gender-correct communication means techniques and methods of disrupting the patriarchal discourses that dominate in society and replacing them with discourses of a completely different quality. Массмедиа дискурс тушунчалар тизимини ишлаб чикиш билан шуғулланади. Гендер-коррект мулоқот – бу жамиятда ҳукмрон бўлган патриархал дискурсларни бузиш ва уларни бутунлай бошқа сифатдаги дискурслар билан алмаштириш усуллари ва методларидир.
A technique that enhances the gender correctness of journalistic communication is the inclusion of female and male life experiences, views, and opinions on all problems of society without exception in the mass media discourse. This development of the theme using a gender-separated setting has several advantages. First, women will appear to society as individuals with their own voice, perspectives, and experiences. Second, it will become apparent that all topics are not gender-neutral. Finally, it will be revealed that men also play gender roles, are subject to gender discrimination, and are themselves "products" of the patriarchal discourse.   ·      Журналистик мулоқотнинг гендер корректлигини яхшилашга ёрдам берадиган усул – масс-медиа дискурсига аёллар ва эркакларнинг жамиятнинг истисносиз барча муаммолари ҳақидаги ҳаётий тажрибалари, қарашлари ва фикрларини киритиш. Гендер ажратилган бундай фактурадан фойдаланиш орқали мавзуни ривожлантириш бир неча афзалликка эга. Биринчидан, аёллар жамият олдида ўз овози, қараши ва тажрибасига эга шахс сифатида намоён бўлади. Иккинчидан, барча мавзулар гендер-нейтрал эмаслиги аён бўлади. Ва ниҳоят, эркаклар ҳам гендер ролларни ўйнаши, гендер камситилишига дучор бўлиши эҳтимоли борлиги ва ўзи патриархал дискурснинг «маҳсулотлари» экани маълум бўлади.
Giving people the opportunity to speak. This means that when developing any topic, journalists should include direct speech in their texts, quote those who are directly involved in it. Whether they are victims of human trafficking, prisoners, participants in domestic violence situations - all those who, for various reasons, have found themselves in a vulnerable position, should have the right and opportunity to express their opinion and be heard by other members of society. ·      Одамларга гапиришга имкон бериш. Бу ҳар қандай мавзуни ишлаб чиқишда журналистлар ўз матнларига тўғридан-тўғри нутқни киритиши – ҳодисада бевосита иштирок этадиганлардан иқтибос келтириши кераклигини англатади. Турли сабабларга кўра нохуш вазиятга тушиб қолганларнинг барчаси – хоҳ одам савдоси қурбони бўлсин, хоҳ махбус ёки оиладаги зўравонлик ҳолатларидаги тажовузкор бўлсин – ўз фикрларини билдириш ва жамиятнинг қолган қисми томонидан эшитилиш ҳуқуқи ва имкониятига эга бўлиши керак.
Philosophers and scientists of the 20th century proved the enormous role of natural language in the creation and expression of meanings, which was designated as a "linguistic turn" in modern cognition. It is not only important what idea we want to express, but also what words we use, since our words themselves set meanings, also regardless of our intentions.   ХХ аср файласуфлари ва олимлари маъноларни яратиш ва ифодалашда табиий тилнинг улкан ролини исботлаб бердилар, бу ҳодиса замонавий тафаккурда «лингвистик бурилиш» сифатида белгиланган. Биз нафақат қандай фикрни ифода этмоқчи эканимиз, балки бунда қандай сўзлардан фойдаланишимиз ҳам муҳим, чунки сўзларимиз, ниятларимиздан қатъий назар, маънони белгилаб бериш хусусиятига эга.  
Researchers believe that patriarchal society naturally forms a patriarchal language, which is convenient for expressing the "masculine" ways of thinking, feeling, behavior that have become generally accepted, and is of little use for expressing women's social experience.   Тадқиқотчилар патриархал жамиятда патриархал тил табиий равишда шаклланаши, бу тил умумжамият учун аҳамиятли бўлиб қолган «эркакча» фикрлаш, ҳис қилиш ва хулқ-атвор усулларини ифодалаш учун қулай экани ва аёлларнинг ижтимоий тажрибасини ифодалаш учун фойдаси кам эканини эътироф этади.  
Therefore, language, at a minimum, ignores women, which is expressed, for example, in the use of a masculine pronoun to someone whose gender is not specified or mentioned. And from this follows the conclusion that women are forced to use a language that does not reflect their perceptions of themselves and the world around them. Шунинг учун, тил, энг камида, аёлларни эътибордан четда қолдиради, бу, масалан, жинси кўрсатилмаган ёки айтилмаган одамга эркакликни билдирувчи олмошидан фойдаланишда ифодаланади. Бу аёллар ўзини ва атрофидаги дунёни идрок этишни акс эттирмайдиган тилдан фойдаланишга мажбур деган хулосага олиб келади.  
Many countries have adopted National Programs and Action Plans for Gender Equality. In these documents, the key role is given to the mass media, which are expected to widely publicize and promote the state policy in the field of gender equality. At the same time, it is reasonable to consider the media as the target object of its influence. Кўпгина мамлакатларда гендер тенглигини таъминлаш бўйича Миллий дастурлар ва ҳаракатлар режалари қабул қилинган. Уларда гендер тенглиги соҳасидаги давлат сиёсатини кенг ёритиш ва тарғиб қилиши кузда тутилган ОАВга алоҳида эътибор берилган. Шу билан бирга, ОАВни ушбу сиёсат таъсирининг мақсадли объекти сифатида кўриб чиқиш ҳам тавсия этилади.
Taking into account the experience of foreign national programs and plans to achieve gender equality, the following recommendations can be put forward:  Гендер тенглигига эришиш йўналишидаги хорижий Миллий дастурлар ва режалар тажрибасини инобатга олган ҳолда қуйидаги тавсияларни илгари суриш мумкин:
implement special educational programs to increase the gender sensitivity of journalists and representatives of structures involved in media regulation; ·      журналистлар ва ОАВ фаолиятини назорат қилувчи идоралар вакилларининг гендер сезгирлигини ошириш учун махсус таълим дастурларини амалга ошириш;
analysis of articles (radio or TV programs); ·      мақолалар таҳлили (радио ёки телекўрсатувлар):
gender analysis of editorial teams: who heads the editorial teams - women or men and why, who makes the news materials, who decides what will be on the air, and how balanced the results are. ·      таҳририят жамоаларининг гендер таҳлили: таҳририятларни ким бошқаради - аёлларми ёки эркаклар, нима учун, янгиликларни ким тайёрлайди, эфирга узатиладиган контентни ким ҳал қилади ва натижа қанчалик мувозанатли?
Usually, adjectives such as "wise", "decisive", "strong", "very successful"; verbs like "decide", "make", "manage", "organize", "appoint" are used to describe men; these are representatives of such professions as director, manager, minister, adviser, chief, lawyer. At the same time, the epithets and verbs that describe women present them as weak, despite the fact that women receive education and acquire professional skills on equal terms with men. Одатда эркакларга нисбатан «доно», «қатъиятли», «кучли», «жуда муваффақиятли» каби сифатлар; «қарор қилмоқ», «бажармоқ», «бошқармоқ», «ташкил этмоқ», «тайинламоқ» каби феъллар қўлланилади; булар директор, раҳбар, вазир, маслаҳатчи, бошлиқ, адвокат каби касблар вакилидир. Шу билан бирга, аёлларни тасвирловчи эпитетлар ва феъллар, улар эркаклар билан тенг равишда таълим олиши ва касбий маҳоратга эга бўлишига қарамай, аёлларни ожиз қилиб кўрсатади.
Men in strict suits - politicians, leaders - distribute powers and make decisions. In the media of Uzbekistan, one can often find photos portraying men as the main characters, and women as "decorations" of the event. This applies to photos from various events, forums, conferences, summits, etc. Even at events on women's rights, men often dominate among the speakers and they come to the forefront in media coverage, while women remain in the background.   Расмий костюмдаги эркак - сиёсатчилар, раҳбарлар – ҳокимиятни тақсимлайди ва қарор қабул қилади. Ўзбекистон ОАВда эркаклар бош қаҳрамон, аёллар эса тадбирнинг «безаклари» сифатида тасвирланган фотосуратларни тез-тез учратиш мумкин. Бу турли тадбирлар, форумлар, конференциялар, саммитлар ва ҳоказолардан олинган фотосуратлар бўлиши мумкин. Ҳатто аёллар ҳуқуқлари мавзусидаги тадбирларида ҳам эркак маърузачилар кўпинча устунлик қилади ва ОАВ тасвирларида биринчи ўринга чиқади. Аёллар саҳна ортида қолади.
The responsibilities of the Press Council (which may be called by different names) include to review and analyze complaints by members of the public about material in the media that does not meet ethical standards, including standards for the representation of women and men in the media, inter alia victims of violence.   Матбуот масалалари кенгаши (бошқача номланиши ҳам мумкин) нинг функциясига қуйидагилар киради: жамоатчилик аъзоларининг ОАВ материалларидаги ахлоқий меъёрлар юзасидан, шу жумладан ОАВнинг аёллар ва эркаклар, шунингдек, зўравонлик қурбонларини намойиш этиш стандартларига жавоб бермайдиган материаллари бўйича шикоятларини кўриб чиқиш ва таҳлил қилиш.  
Another function of the Council is to protect the freedom of the press. Press councils are responsible for ensuring that journalists adhere to professional standards and also establish mechanisms through which people who are dissatisfied with the media can complain if the media violate human rights. Press councils allow people to file complaints free of charge and without a lawyer, which helps build trust in the media. Кенгашнинг яна бир вазифаси – матбуот эркинлигини ҳимоя қилишдир. Матбуот кенгашлари журналистларнинг профессионал стандартларга риоя қилишларини таъминлаш, шунингдек, медиа инсон ҳуқуқларини бузса, оммавий ахборот воситаларидан норози бўлган одамлар шикоят қилишлари мумкин бўлган механизмларни белгилаш учун масъулдир. Матбуот кенгашлари одамларга шикоятларни бепул ва адвокатсиз беришга имкон беради, бу эса оммавий ахборот воситаларига ишончни оширишга ёрдам беради.
To ensure that gender problems are demonstrated in all their complexity and diversity, as having no instant and obvious solutions. In principle, it is unacceptable in journalistic materials to offer simple solutions to complex problems. ·      Гендер масалаларини тезкор ва аниқ ечимларга эга бўлмаган тўлиқ мураккаблик ва кўп қирралиликда намойиш этишга интилинг. Аслида, журналистик материалларда мураккаб муаммоларга оддий ечимларни таклиф қилиш мумкин эмас.
The topic of gender equality should be raised and widely covered. It provides journalists with almost limitless opportunities to realize their creative potential. Each day, life itself presents numerous information occasions related to different spheres of life and activity of modern men and women. These can be ongoing events (for example, opening of a crisis center for victims of domestic violence in the city or the presentation of a sociological study on the economic aspects of gender), which serve as the basis for reports, news stories, articles, correspondence, and interviews. ·      Гендер тенглиги мавзусини кўтариш ва уни кенг ёритиш керак. Бу журналистларга ўз ижодий салоҳиятини рўёбга чиқариш учун деярли чексиз имкониятлар яратади. Ҳар куни ҳаётнинг ўзи замонавий эркак ва аёллар ҳаётининг турли соҳалари ва фаолияти билан боғлиқ кўплаб ахборот сабабларини тақдим этади. Бу айни дамда содир бўлаётган воқеалар (масалан, шаҳарда оиладаги зўравонлик қурбонлари учун махсус марказининг очилиши ёки гендернинг иқтисодий жиҳатлари бўйича социологик тадқиқот) бўлиши мумкин, уларга асосланиб репортаж, ахборот материаллари, эслатмалар, ёзишмалар ва интервьюлар яратилади.  
It can also be stories from the lives of real people, including journalists themselves, since they also manifest themselves in society not just as people, but also as men and women, which means that all of our actions have a gender dimension. Therefore, any daily activities, from shopping to driving a car, all this can become a direct informational opportunity for a journalistic material on the gender topic. Шунингдек бу реал одамлар ва ҳатто журналистларнинг ўз ҳаётидан ҳикоялар бўлиши ҳам мумкин, чунки улар ҳам жамиятда нафақат одамлар, балки эркаклар ва аёллар сифатида намоён бўлади, яъни бизнинг барча ҳаракатларимиз гендер ўлчовига эга. Шунинг учун, харид қилишдан тортиб, машина ҳайдашгача бўлган ҳар қандай кундалик фаолият – барчаси гендерга оид журналистик материаллар учун тўғридан-тўғри маълумот бўлиши мумкин.
The topic of gender problems in health care is also interesting and promising: who gets sick more often and for a longer period, men or women; whether there are "female" and "male" diseases; how public funding of the healthcare sector occurs depending on sex and gender; how men and women behave in cases of illness, whose behavior is more likely to contribute to the prevention of illness and/or to a speedy recovery, etc. Соғлиқни сақлашнинг гендер муаммолари мавзуси қизиқарли ва истиқболлидир: ким тез-тез ва узоқ вақт касал бўлади: эркаклар ёки аёллар; «аёл» ва «эркак» касалликлари мавжудми; давлат соғлиқни сақлаш соҳасини гендер ва жинсига қараб қандай молиялаштиради; эркак ва аёллар касаллик ҳолатида ўзини қандай тутади, уларнинг қай бирининг хатти-ҳаракати касалликнинг олдини олишга ва/ёки эрта тикланишга кўпроқ ҳисса қўшади ва ҳоказо.
• Are terms used that are understandable to the average person? ·      Оддий одам учун тушунарли бўлган атамалар ишлатилганми?