A delegation led by Sarah Minkara, Special Adviser on International Disability Rights of the US State Department

АҚШ Давлат департаментининг халқаро ногиронлик ҳуқуқлари бўйича махсус маслаҳатчиси

If you can keep your head when all about you
Are losing theirs and blaming it on you;
If you can trust yourself when all men doubt you,
But make allowance for their doubting too:
If you can wait and not be tired by waiting,
Or, being lied about, don't deal in lies,
Or being hated don't give way to hating,
And yet don't look too good, nor talk too wise;
If you can dream & not make dreams your master;
If you can think- -and not make thoughts your aim,
If you can meet with Triumph and Disaster
And treat those two impostors just the same:.
If you can bear to hear the truth you've spoken
Twisted by knaves to make a trap for fools,
Or watch the things you gave your life to, broken,
And stoop and build'em up with worn-out tools;
If you can make one heap of all your winnings
And risk it on one turn of pitch-and-toss,
And lose, and start again at your beginnings,
And never breathe a word about your loss:
If you can force your heart and nerve and sinew
To serve your turn long after they are gone,
And so hold on when there is nothing in you
Except the Will which says to them: 'Hold on! '
If you can talk with crowds and keep your virtue,
Or walk with Kings- -nor lose the common touch,
If neither foes nor loving friends can hurt you,
If all men count with you, but none too much:
If you can fill the unforgiving minute
With sixty seconds' worth of distance run,
Yours is the Earth and everything that's in it,
And- -which is more- -you'll be a Man, my son!

IF by Rudyard Kipling

Йўқотишларда айбласалар ҳам,
Бошингни эгмай кўтаролсанг гар,
Сендан шубҳаланиб чекинсалар ҳам,
Ўзингни ҳақли деб кўролсанг агар.
Кутсанг чарчамасдан, кутишни билсанг,
Алдансанг, алдовдан йироқ турсанг гар.
Нафратни билмасанг, нафратлансалар,
Дономас, ўзингни ҳақир кўрсанг гар.
Қил орзу – гар сенга устун келмаса,
Фикрла – гар унга асир бўлмасанг.
Ҳар иккисига қил бирдек назар,
Зафар-у мағлубият йўлиқса, агар.
Эшитиб туролсанг қачонлардир сен
айтган ҳақиқатни букишса агар,
Ноёб асарингни бузишганда ҳам,
Қараб туролсанг-у яна қурсанг гар.
Жамлаган бисотинг ўртага қўйиб
Таваккал қилолсанг, қура ташласанг.
Ва лом-мим демасанг ютқазиб, куйиб,
Ўйинни бошидан қайта бошласанг.
Бу жисм ва жонни мажбур қилолсанг,
Бир куни яшашга қолмаса тоқат.
Ғариб кунларингда бардошли бўлсанг,
Уларга “Чидагин!” демасдан фақат.
Оломон ичинда одоб сақласанг,
Унутмасанг ўзни шоҳлар олдида,
Дўсту душманларинг бирдек алқаса,
Уларни айирмай тенг кўрсанг агар,
Шафқатсиз ўтаркан олтмиш сониянг,
Ичини тўлдириб қўёлсанг агар,
Ер ва ундагилар сеники, ўғлим,
Демак сен, улғайиб эркак бўлибсан!

Вазира Шодиева таржимаси

It was dark when the car came to a sudden halt and Abdulla lost the thread of his thoughts. They must have arrived at the prison. What had he been thinking about? Oh yes, the five bright-red oranges he hadn’t been able to give his children, now left in a house where the lights were out. When he was still very young, he’d written a story called ‘Devils’ Dance’ about something terrible that had happened to his father. Could Abdulla have been taken captive by devils, as his father was?

Шу пайт ичи қоронғи машина таққа тўҳтаб, Абдулланинг хаёлини узди. Манзилига етиб келишибди-да... Нималарни ўйлаётган эди боягинда. Ҳа, қандили ўчган уйдаги болаларига улашилмаган бешта қуёшранг норинж ҳақида... Аттанг-а! Йўқ, навқирон ёшлигида ёзган бир ҳикояси бўлгич эди. Отасининг бир ваҳимали саргузашти ҳақида. “Жинлар базми” деган... Отасига ўхшаб Абдулланиям жин босдими?

Whether out of annoyance at having to work on New Year’s eve, or because he’d started the festive drinking early, Vinokurov kicked, cursed and beat Abdulla before throwing him into the solitary cell. Abdulla wanted to strangle his tormenter, but his hands were shackled and he hadn’t the courage to use his teeth. He could only bite his lips till they bled.

Янги йил аламини олдими, ўшанда Абдулладан қияпешона Винокурови, ё Янги йил қилиб аввалдан ичиб олган эканми, роса тепкилади, сўкди, урди маҳбусни ва чалажон ҳолатда, якка камерага ташлади. Бўғзига ёпишай деса - қўллари кишанланган, тишлай деса - номардлик, лабини қон қилиб тишлаганича Оллоҳга солди бу безанглаган маҳлуқни Абдулла...

Thoughts have strange paths. Where had all this come from? The injuries to his body, Vinokurov’s threats, the immortal Georgian Leader? After all, Abdulla had been thinking only about his children, left to weep on New Year’s eve.

Хаёл йўллари ажиб. Қаердан келди буниси, танадаги жароҳатлариданми, ё анави Винокуровнинг дағдағасиданми? Ё балки лоямут гуржи пошшони эслаганиданми? Ахир Янги йил кечаси чирқиллаб қолган болаларини ўйлаётган эдию Абдулла.

He had only recently been thinking about Umar’s first marriage in 1220 to Nodira, daughter of the governor of Andijan. Abdulla had carefully worked out all the details of the matchmaking, the wedding ceremony obligatory for any marriage in the East. So why had his thoughts switched from one marriage to the other? Why does it happen that you get carried away writing about something and suddenly a single word or sentence makes you deviate from your original idea?

Мана, боягина ҳам Умаршоҳнинг биринчи тўйи ҳақида ўйлаётган эди. Андижон ҳокими Раҳмонқулибек ҳижрий 1220-нчи сана, ўз исмат пардаси ортидаги қизи Моҳларойимни Амир Умархонга узатгани ҳақида ёзиб битирганларини, қуда-андачилик машмашасию, тўй-тугун дабдабасини хаёлидан кечирганди. Аммо негадир бу тўйдан хаёллари иккинчи тўйга кўчиб кетди. Недан бу? Недан ёзаётган чоғинг ҳам бир нарсаларни мўлжаллайсану, бир сўзми, бир жумла баҳона мутлақо айрича саҳнага ўтиб кетасан. Хаёл йўллари ажиб.

He had only recently been thinking about Umar’s first marriage in 1220 to Nodira, daughter of the governor of Andijan. Abdulla had carefully worked out all the details of the matchmaking, the wedding ceremony obligatory for any marriage in the East. So why had his thoughts switched from one marriage to the other? Why does it happen that you get carried away writing about something and suddenly a single word or sentence makes you deviate from your original idea?

Мана, боягина ҳам Умаршоҳнинг биринчи тўйи ҳақида ўйлаётган эди. Андижон ҳокими Раҳмонқулибек ҳижрий 1220-нчи сана, ўз исмат пардаси ортидаги қизи Моҳларойимни Амир Умархонга узатгани ҳақида ёзиб битирганларини, қуда-андачилик машмашасию, тўй-тугун дабдабасини хаёлидан кечирганди. Аммо негадир бу тўйдан хаёллари иккинчи тўйга кўчиб кетди. Недан бу? Недан ёзаётган чоғинг ҳам бир нарсаларни мўлжаллайсану, бир сўзми, бир жумла баҳона мутлақо айрича саҳнага ўтиб кетасан. Хаёл йўллари ажиб.

The sufferings Qantak endured gave her a swollen goitre the following winter, and she developed a cough which she could not shake. G’ozi-xo’ja managed to get some deergrass to make an extract, which he gave her to drink. But nothing was of any use: by spring Qantak had departed this treacherous world, leaving behind five motherless children. There was a great deal of mourning and lamenting. The eldest daughter became her father’s sole support, a substitute mother to her siblings. Oyxon had been embroidering ten skull-caps a week; now she had to embroider twenty. Her doe-like eyes became as sharp as a blade and she herself as quick and nimble as a panther. She bathed, fed, nursed and taught the children, attending, also, to her prematurely aged father: her voice became as sweet as honey served in porcelain.

Ютган аламлариданми, иккинчи қишга бориб, Қантак-пошшанинг аввалига буқоғи шишиб кетди. Кейин битмас йўтал ёпишди. Сайид Ғози-хожа аллақаердан кийик ўти тилаб келди, уни қайнатиб ичиришди, ёрдам бергани йўқ, кўкламга етар-етмас беш болани тирик етим қолдириб, Қантак-пошша бу вафосиз дунёдан кечди. Зор-зор йиғлаб қолишди булар. Энди Ойхон-пошша отасига ягона суянчиқ, ука-сингилларига она ўрнида қолди. Илгари ҳафтасига ўн дўппи тиккан бўлса, энди йигирматадан тикди, ўшанданми шаҳло кўзлари икки ўткир ханжардек чархланди, укаларини ювди, таради, ўқишию ошига қаради, ҳаракатлари сиртлоннинг урғочисидек енгилу эпчил бўлди, бирданига мункайиб қолган отасининг синиқ кўнглини асраб-авайлаб чегалади - овозлари чиннидаги қиёмдек ширалади...

‘That’s what I felt when I was at the top of the ladder, standing over the vineyard.’ Qosim said quite without thinking, and immediately bit his tongue, for he could sense, even without turning round, that Oyxon’s heavy silence was one of embarrassment.

- Буни мен анови куни ишком устида англаган эдим... – дедию соддадилликда Сайид Қосим-йигит ва бирданига тилини тишлаб қолди, чунки Ойхон-пошша хижолат тортганини ўгирилмасданоқ унинг оғир “уҳ”идан пайқади.